In de rechtswetenschap is een verbintenis (Latijn: Obligatio) een rechtsverhouding, krachtens welke de ene partij (schuldenaar of debiteur) een prestatie verschuldigd is aan de andere partij (schuldeiser of crediteur). De verbintenis heeft een actieve en een passieve kant: zij is zowel vorderingsrecht als schuld. Soms wordt met de term verbintenis alleen de schuldzijde van de verbintenis bedoeld: het gaat dan om de rechtsplicht of schuld die op een partij rust. Het gaat dan om een afdwingbare plicht, in tegenstelling tot een morele of godsdienstige plicht. De verbintenis kan strekken tot doen, nalaten, geven of dulden.. Daarnaast wordt het woord verbintenis ook wel gebruikt voor overeenkomst of een verbond tussen personen, zoals in een huwelijk, maar dat valt buiten de betekenis van het woord als rechtsterm. In het recht gaat de overeenkomst aan de verbintenis vooraf. Het verbintenissenrecht regelt gevolgen van het ontstaan van verbintenissen. De verbintenis werd al beschreven in de oudste leerboeken van het Romeins Recht: de Instituten. Volgens het Nederlandse recht kunnen verbintenissen enkel uit de wet ontstaan. Dat kan rechtstreeks zijn, maar ook indirect. Het laatste is het geval als de verbintenis voortvloeit uit een overeenkomst of een onrechtmatige (overheids)daad of de rechtmatige daad, bijvoorbeeld zaakwaarneming. Ook kunnen verbintenissen ontstaan uit een testament, bijvoorbeeld een testamentaire last of executele. Kortom er zijn vrijwillige verbintenissen, zoals die welke uit een overeenkomst voortvloeien, en onvrijwillige, zoals die uit onrechtmatige daad. Je koopt een auto omdat je het wilt, maar verbintenis om schade te vergoeden bij een aanrijding had je natuurlijk liever niet.